Dış Ticaretin geliştirilmesine yönelik olarak internet sitelerinin geliştirilmesi:

Dış ticarete yönelik web siteleri firmalara ilişkin olarak üretime  ve pazarlamaya yönelik geleneksel hazırlıklarından sonraki ilk temel aşamadır.

Ürünün hazırlanmasından, markanın oluşturulmasından ve ürünün pazara geleneksel yöntemlerle sunumundan sonraki ilk aşama firmanın ürünlerini kapsayan dış ticaret sitesine sahip olmasıdır.

T.C. Ticaret Bakanlığının ticareti kolaylaştırıcı vizyonuna katkı sağlama açısından,

Ticaret Bakanlığı E-Ticaret Toplu Üyelik Destekleri Çerçevesinde Dış Ticaret Proje Grupları Genel Değerlendirmesi:

Bu değerlendirme dış ticarete yönelik internet sitelerinin de nasıl olması gerektiğine, eksikliklerine ve çözümlere yönelik olarak fikir verecektir. Aşağıda listelenen, firmaları dijital ortamda dış ticarete hazırlama konusunda globalpiyasa.com'un uyguladığı proje faaliyetleri firmaların ürünlerini dijital ortama aktarma konusundaki eksikliklerini tamamlamaya ilişkindir.

Firmaların mevcut durumdaki bağımsız web siteleri belli bir standarttan genellikle yoksundurlar. Buradaki çok temel sorun tüm ürünleri kapsayacak temel ürün kategorileri ve alt kategorilerin belirlenmesidir. Firmaların kategorzasyona ilişkin bir haritalandırma ihtiyacı vardır.

Sonraki adım her firmanın kendisine ilişkin ürün gurubu isimlerini dış pazarlarda anlaşılacak isimlerle oluşturması, bu grupları alt gruplarla desteklemesi ve ürünlerini bu gruplarda konumlandırmasıdır.

Firmalardaki temel sorunlardan en başlıcası kendi ürünlerini tam olarak tanımamaları, isimlendirme konusunda sıkıntı yaşamaları, kısa açıklamaları genel ve ortak metinlerle yapmaları, anahtar sözcük olarak sürekli kendi firma isimlerini ve iç iletişimlerinde yer alan terimleri kullanmalarıdır.

Globalpiyasa.com dış ticaret projelerinin amacı:

TC Ticaret Bakanlığı destekleri ile yürütülen e-ihracat toplu üyelik projelerinde globalpiyasa.com uzmanlarının ve projeyi işbirliği kuruluşlarını temsilen yürüten uzmanların temel amacı; sanayi firmalarını ve ürünlerini içeren dijital bir iş ağı ve dijital fuar oluşturmak, firmaların ürünlerini bir sanayi envanteri oluşturma hassasiyetiyle yayınlamak ve bu platformun dijital becerilerin artırılmasını gerçekleştirme hedefiyle ve bölge ihracatının geliştirilmesi sonucunu elde edecek şekilde kullanılmasını, bu kullanımın firmalar tarafından içselleştirilerek süreklileştirilmesini ve ihracat hedeflerine yönelik olarak yaygınlaşmasını sağlamaktır.

Dış Ticaretin Dijitalleştirilmesine Yönelik Proje Aşamaları:

1. Proje firmalarının proje öncesi katılım taleplerini almak üzere bilgilendirilmesi
2. Proje kabulü sonrasında firmaların detaylı açıklamalarla tekrar bilgilendirilmesi, farkındalığın sağlanması, ürün ve firma profili yayınlamaya yönelik motivasyonun oluşturulması.
3. Firma temel bilgilerini içeren firma sayfalarının ve globalpiyasa.com üzerindeki firma linklerinin oluşturulması
4. Firmalarla telefonla ve ziyaret yoluyla iletişimin gerçekleştirilmesi, mevcut web sitelerinin incelenmesi yoluyla firma ayrıntılı profillerinin oluşturulması, her firma sayfasında “hakkımızda” bölümünün oluşturulması, faaliyetlerinin tanımlanması, kısa tarihçenin, üretim ve satış yeteneklerinin tanımlanması.
5. Globalpiyasa.com uzmanlarının yaptıkları çalışmalarla firmanın ürün kategori ve gruplarının oluşturulması, her ürünün isim, metin ve ilişkili anahtar sözcüklerle tanımlanması, sisteme uzmanlar tarafından ürün resimlerinin de eklenmesiyle girişinin sağlanması.
6. Globalpiyasa.com altındaki firma profil ve ürünlerini kapsayan firma web sitelerinin diğer görsel, arka plan rengi, banner ve destekleyici bilgilerle bütünleştirilmesi.
7. Firmaların kendilerine ait globalpiyasa.com web sitelerini etkin kullanıma yönelik eğitilmeleri, kendilerinin de ürün girişi yapmalarının ve güncellemelerinin sağlanması.
8. Firmaların telefon yoluyla ve saha ziyaretleriyle yönlendirilmeleri platforma bağlılıklarının ve kullanımlarının sağlanması.
9. Proje grubu firmaların ürün kategorilerine ilişkin daha derinlikli analiz çalışmaları, yeni kategorilerin eklenmesi, bu kategorilerin dünyadaki diğer dış ticaret sitelerindeki uygulamalarla karşılaştırılması, her kategoride örnek anahtar sözcüklerin bulunması, firma ürün ve faaliyetlerinin gruplanarak reklam ve yönlendirmeler öncesindeki hazırlıkların tamamlanması.

10.Google adwords ve diğer reklam mecralarının kullanımıyla dijital reklamların başlatılması, hedef pazarların belirlenmesi, uluslararası ziyaretçilerin reklamlar sonrası yönlenmeleri ve ilk tıklamalarından sonra platforma üye olmaları ve ürün mesajı göndermeleri için teşvik edici mesajların hazırlanması, alt yapının sürekli olarak güncellenmesi.

11.Uluslararası ziyaretçilerden gelen ürün mesajlarının ve yayınlanan satın alma taleplerinin firmalara erişiminin izlenmesi, firmaların mesajları yanıtlamaya teşvik edilmesi, sistem mesajı ve telefonlar yoluyla hatırlatmalarda bulunulması

12.Yanıtlanmayan ürün mesajlarının yurtdışı tedarikçilerle iletişime geçilerek satın alma taleplerine dönüştürülmeleri, bu taleplerin sistem mesajları yoluyla ilgili firmalara erişiminin sağlanması, telefon ve ek mesajlarla sürekli hatırlatmaların yapılması.

13.Proje gruplarına yönelik destekleyici ihracat eğitimlerinin düzenlenmesi.

14.Ziyaret ve mesaj trafiğine ilişkin raporların oluşturulması, iş birliği kuruluşlarına iletilmesi, firmaların durumlarına ilişkin dijital ortamda bilgilendirilmeleri.

15.İleri düzeyde inceleme ve analizlerle ihracata yönelik olasılıkların değerlendirilmesi, eşleştirmelerin sağlanması, danışmanlıkların yapılması, firmaların sürekli ve düzenli eğitimi, ihracata yönelik tüm iş birliği olasılıklarının değerlendirilmesi.

16.Uluslararası TSO, OSB gibi kurumlarla iletişime geçilmesi, bilgilendirmelerin yapılması.

17.Diğer uluslararası dış ticaret platformlarının incelenmesi yoluyla yurt dışındaki ithalatçı firmalara erişim, bu firmaların globalpiyasa.com platformuna davet edilmesi, bu yönde sürekli bilgilendirme yapılması.

18.Platformun kullanımının, sunduğu olanakların, ziyaretçi trafiğinin, mesajların ve ürünlerin etkin olarak ve sürekli incelenmesiyle temel süreç ve alt süreçlerin izlenmesi, makale ve diğer bilgilendirici metinlerin sistem üzerinde yayınlanması, bilgi paylaşımının ve iç iletişimin etkinleştirilmesi.

19.Sanal fuarlar ve dijital kümelerin oluşturulması yoluyla sektörel ve bölgesel özelleştirmelerin sağlanması. Bu yolla platformun iş birliği kuruluşlarınca da sahiplenilmesinin ve bölgesel kullanımının da sağlanması, sektörel ve bölgesel çalışmaların projenin bütünüyle teknolojik olarak bütünleştirilmesi.

20.Firma web sayfalarının tanıtımı destekleyici e-kataloglara çok dilli olarak aktarılması, bu katologlarla firma sayfaları arasındaki linklerin kurulması.

Uluslararası e-ticaret ortamını genel değerlendirmesi

1. Son on yirmi yılda özellikle 2008 sonrasında uluslararası e-ticaret sitelerinde, dijital reklam mecralarında ve her türlü dijital reklam aktivesinde olağanüstü bir artış yaşanmıştır
2. Son dönemlerde yalnızca e-ticaret platformları değil Facebook, İnstegram ve benzeri sosyal paylaşım siteleri de ticari amaçla kullanılmaya başlamış, dijital bilgi kirliliği oluşmuştur. Firmaların büyüklükleri, yetenekleri, profilleri, ticari yapıları, sundukları olanaklar dijital ortamdan edinilen bilgilerle yeterince anlaşılamamaktadır.
3. Uluslararası arama motorları kendilerince önemli olanı ön sıralara çıkarmaktadır, gerçek veriye ulaşmak zorlaşmış, manipülasyonlar artmıştır.
4. Uluslararası düzeyde firmalar e-ticaret ortamlarının kullanımına yönelik olarak ülkemizdeki firmalara göre daha bilinçli ve rekabetçi bir yapıya sahiptirler. Özellikle Avrupa ve Amerika firmaları ürün potföylerine, ürün tanımlarına, kategorilerine hakimdirler. Bu firmaların iç organizasyonları bilimsel kriterlere bizimkilere göre daha uygundur. Çalışmalarını hedef pazarlarına yönelik sürdürürler. Stratejileri tanımlıdır, ihracat süreçlerine hakimdirler. Bu firmaların pazarlama hedefleriyle pazarlama stratejileri geleneksel açıdan da dijital aktiviteler açısından da uyumludur.
5. Ancak Avrupa firmalarında da özellikle perakende dışındaki sektörlerde, toptan ticarete yönelik dijital platformlarda ürün yayınlamaya ilişkin bir “geciktirme” eğilimi vardır. Bu dijital platformlarda sunulan dijital bilginin devasa boyutundan da kaynaklanmakta, yeterli müşteriye sahip olduğunu düşünen firmalar konunun önemini kavrayamamakta, dijital tembelliğe sürüklenmektedirler.

Türkiye’de projelere katılımları öncesine firmalara ilişkin genel değerlendirme

1. Firmalar genel olarak dijital ticari ortamlara, özellikle de e-ihracata yabancıdırlar.
2. Gündelik sorunlarla ve rutin işlerle uğraşmaktan ürün yayınlama, web tabanlı pazarlama çalışmaları yapma, firma profil ve yeteneklerini web ortamında yayınlama gibi konulara zaman ayıramamaktadırlar.
3. Firmalar kendi ürünlerine ve ürünleri tanımlayan isim, kısa açıklama, anahtar sözcük gibi konulara hâkim değillerdir.
4. İşletmeler planlama, pazarlama ve ihracata yönelik katılımcı ve entelektüel yaklaşımlara sahip değillerdir. Bu yönde farkındalığı olan firma sayısı %2-%3 civarındadır.
5. Tüm proje firma gruplarında genel bir “Dijital Tembellik” gözlemlenmiştir. Firmalar kapılarına gelen müşteriye satış yapma eğilimindedirler. Ancak bir yandan da e-ihracatın ve e-Pazar yerlerinin inanılmaz fırsatlar sunduğunu duyumsamaktadırlar.

Globalpiyasa.com tarafından proje hedeflerine yönelik olarak uygulanan yöntem

1. Globalpiyasa.com öncelikle firmalara ait profil ve ürün içeriğini tüm ayrıntılarıyla ve derinlemesine bir incelemeyle sisteme girmiştir.
2. Tüm firmaların globalpiyasa.com üzerinde gelişkin web sitelerine sahip olmaları ve bu sitelerini kolayca yönetebilmeleri, login olmasalar bile dijital ortamda mesaj almaları, mail almaları, genel olarak dış dünyadan erişilebilir olmaları amaçlanmıştır.
3. Proje gruplarında tüm firmaları ve ürünleri kapsayan dijital ürün fuarları oluşturmak ve dış ziyaretçilerin bu ürün ve firma zenginliğinden etkilenmeleri hedeflenmiştir. Bu çerçevede ürün kategori, alt kategori ve ürün arama teknikleri üzerinde çalışılmış, anlamsal ve kategorik arama yöntemleri geliştirilmiştir.
4. Zengin içerikle fuar görünümü oluşturulurken firmaların dijital pazarlamaya ilişkin farkındalıklarının artırılması amaçlanmış, dijital becerilerinin yükseltilmesi hedeflenmiştir.
5. Globalpiyasa.com’un temel amacı firmaların dijital pazarlama konularına olan ilgisizliğini yenmek, dijital becerilerini artırmak, aynı iş ağında farklı ürün veri tabanlarına sahip olmalarını sağlamak olmuştur.
6. Zengin içeriğin organik ziyaretçi sağlanmasıyla, duyurularla, reklamlarla, oluşturulan dijital ürün fuarının tanıtımıyla dış ziyaretçiler sağlayacağı düşünülmüş, bu yönde eylem planları oluşturulmuştur.
7. Globalpiyasa.com üzerinde gerçekleştirilen faaliyetler sonucu gerçekleşen dış talepler takip edilmiş, yönlendirilmiş, bu taleplere yönelik eşleştirme çalışmaları yapılmıştır.

Karşılaşılan temel sorunlar:

1. Geleneksel Pazarlama: Firmalar geleneksel pazarlama yöntemlerine alışıktırlar. Genellikle mevcut müşterilerini yeterli görmekte, yeni Pazar ihtiyaçları yokmuş gibi davranmaktadırlar.
2. Dijital Korku: Firmaların dijital platformlara karşı bir ürkekliği ve güvensizliği vardır. Bunu genel olarak “yeni” olana, “yeniliklere”, “farklı ticari alışkanlıklara” karşı duyulan kuşku olarak da tanımlayabiliriz.
3. Dijital Tembellik: Ürün resimleri çekme, detaylı isim belirleme, kısa açıklama, anahtar sözcük, ürün için uluslararası pazarlarda geçerli ürün kategorisi belirleme gibi konularda yetersizlikler vardır. Firmalara yüzlerce ürünü farklı yönleriyle ve özgün isimlerle dijital ortama girmek zor ve uzun bir çalışma olarak görünmektedir.
4. Hemen Satış Beklentisi: Projeye katılmayı kabul eden firmaların önemli bir kısmında da hemen ertesi gün başarıya ulaşma, yeni müşteriler bulma beklentisi vardır. Bu beklenti süreç içinde motivasyon kaybı oluşturmaktadır.
5. Ürünlerini Tanımama: Firmalar kısıtlı ve özel pazarlar için üretim yaptıklarında ürettikleri ürünü diğer pazarlar açısından değerlendirememekte, uygun ismi, açıklamayı ve anahtar sözcükleri bulmada sıkıntı yaşamaktadırlar
6. İletişim eksikliği: Pek çok firma ihracatın en önemli destekleyicisi olan iletişim formlarını kullanamamakta, mesajları yanıtlamayı geciktirmekte, “nasılsa bu talepten bir şey çıkmaz” diye düşünebilmektedirler.

Çözüm Önerileri

1. Dış web sitelerinde kullanılmak üzere ülkemizdeki tüm ürün kategorileri ve alt kategoriler dış pazarların ihtiyaçlarının da göz önüne alınmasıyla tanımlanmalıdırlar. ( NACE kodları üretimi kategorilendirseler de dış pazarların taleplerine yönelik pazarlama faaliyetleri için yetersizdirler)
2. Firmalar ürün isimleri, kısa açıklamalar ve anahtar sözcükler konusunda eğitilmelidirler. Bu isimlendirme ve tanımlamalar yalnızca firmaların kendi dış ticaret internet sitelerinde değil yerli ve yabancı tüm dış ticarete yönelik iş ağlarında kullanılacak isimlerdir.
3. Dış ticaret web siteleri ürün odaklı olmalıdırlar. Globalpiyasa.com web siteleri bu açıdan örnek olarak incelenebilir.
4. Ürün odaklılık önemlidir. Ancak firmaların ürün isimlendirmelerinde yetersiz kaldıkları, ürünlerine yalnızca kendi anlayacakları isimler verdikleri görülmektedir. Anlamlı tanımların yanı sıra bu tanımların özgün olması, diğer sitelerden kopyalanmaması da önemlidir.
5. Firmaların web sitelerinde faaliyetlerini doğru tanımlamaları, makine parklarını anlatmaları, uzmanlıklarını vurgulamaları, personel yeterliliklerini, Ar-Ge çalışmalarını, rakiplarinden farklılıklarını anlatmaları da üzerinde durulması gereken temel işlerdir.
6. Dış web sitelerinin Google, Yandex gibi arama motorlarınca indekslenmeleri için doğru TÜRKÇE ve buna bağlı olarak doğru İNGİLİZCE kullanılması bir zarurettir.
7. Firmaların web siteleri birden fazla firma ürün, faaliyet ve uzmanlıklarını tenıtıcı iç makaleyle desteklenmelidir. 
8. Web sitelerinin Hakkımızda/İletişim bölümleri önemlidir, bu bölümler tanıtıcı, övücü içeriğin yanında faaliyetlere ilişkin içerikle zenginleştirilmelidir.
9. Web sitelerinin standartlara uygunluğu açısından bir akreditasyon yöntemi geliştirilebilir. Bakanlığın ilgili birimleri bu siteleri standartlara uygunluk açısından akredite edebilir.
10. Akredite dış ticaret web siteleri, diğer bir deyimle standartlara uygun siteler KOSGEB tarafından desteklenebilir. 
11. Web sitesi içeriklerine ilişkin olarak KOSGEB ya da kalkınma ajansları tarafından sürekli ve düzenli eğitim verilmelidir.
12. Firmalar mutlaka iş ağlarında ve dış ticaret platformlarında yer almalıdırlar.
13. Google gibi kurumların dış ticaret siteleri üzerindeki manipulasyonları incelenmelidir. Genellikle site çok iyi olsa da arama motorları tarafından baskılanmakta ve ön plana çıkarılmamaktadır. 
14. Türkiye'nin dış ticaret firmalarını kapsayan iş ağlarına Ticaret Bakanlığı resmi web sitesinden ve dış ticaretle ilgili tüm kamu birimleri web sitelerinden link verilmelidir. Bu siteler Ticaret Bakanlığının çözüm ortağı platformları olarak kabul edşlmeli ve dijital stratejilerle desteklenmelidir.
15. Dış ticaret firmalarını kapsayan onaylı web sitelerinin milli ve yerli yönlerinin dikkate alınması ve milli ürün veri tabanı oluşturulması önemli bir konudur.
16. Üniversitelerin dış ticaret bölümlerinde mutlaka "Dış Ticarete" yönelik dijjital pazarlama bölümleri oluşturulmalıdır. Bu bölümlerin Teknoloji Transfer Ofisleri yoluyla firmalara mentörlükmyapmaları ve gerekli eğitimleri vermeleri önemlidir.
17. Google gibi kurumlar ülkemizdeki firmaları dış ülkelerde ön plana çıkarmamaktadırlar, bu nedenle uluslararası arama motorlarının faaliyetleri ve Türk ürünlerini ne ölçüde ilk sayfalara aldıkları takip edilmeli, rekabet kurumu arama motorlarının manipulasyonlarını takip etmelidir. Unutulmamalıdır ki dış erişim engenlendiği sürece dış web sitelerindeki kaliteli içeriğin de önemi olmayacaktır.
18.  Firmalar genellikle arama motorlarının Türkiye'den ulaşılan sayfalarında ön planda olduklarında yabancı ülkelerdeki ilgili sayfalarda ön planda olduklarını zannetmektedirler. Bu doğru değildir. Bu nedenle arama motorlarının (Google, Yandex...) işlemleri rekabet kurumunca izlenmeli, denetleyici bir milli politika oluşturulmalıdır.

Sonuç:

Yalnızca dış ticaret firmalarının değil tüm KOBİ'lerin, hatta esnafın web siteleri ülkemizin dış ticaret vizyonuna göre şekillendirilmeli, ürün ve faaliyet odaklılık vurgulanmalı, yerli dış ticaret platformlarına ve iş ağlarına üyelik özendirilmelidir.

Dış ticaret web sitelerine yönelik KOSGEB destekleri oluşturulmalıdır, dışarıya yönelik e-ticaret desteklenmelidir.

Dış ticaret web sitelerine yönelik temel ölçülerin oluşturulması ve üninversitelerin desteği ile bu yönde eğitimlerin verilmesi önemlidir. 

Türkiye'deki ihracata yönelik e-ticaret platformları yalnızca sonuca ulaşmak için değil, firmaların dijital bilgi ve becerilerinin artırılması için de son derece önemlidir. Mutlaka yabancı e-ticaret tekellerini dengeleyecek yerli platformlar oluşturulmalı ve var olanlar oluşturdukları fayda kapsamında desteklenmelidir.

Kalkınma Ajansları, TSO'lar, OSB'ler ve Teknoparklar dış ticaret vizyonu çerçevesinde bu stratejinin parçası olmalı, ürünlerin dijitalleşerek internet ortamında ürün envanteri oluşturulması tüm kurumların ortak vizyonu olmalıdır. Dijital ortamdaki her kayıt ülkemizin ihracat hedeflerine katkı sağlayacaktır.

Kadir Decdeli

Globalpiyasa.com