Son on yıllarda rekabeti etkileyen unsurlar gelenekselden dijital alana kaymaya, bu yöndeki değişiklikler belirginlik kazanmaya başladı. Toplam ticaret hacmi içindeki e-ticaretin payı hızla %10’lardan yukarılara çıkarken etki düzeyi ve algılamalardaki yeri daha da arttı.

e-ticaret öncelikle hız, uzağın yakınlaşması, ticari rekabetin görünüşte demokratikleşmesi olarak ele alınabilir. Öyle ya, herkes ürününün fotoğrafını çekebilir, internete yükleyebilir ve hemen satışa başlayabilir. Güçlü metropol ülkelerdeki internet tekelleri, bilişim teknolojilerindeki rekabet faktörleri, ülkeler arasındaki ticari entelektüel birikimlerdeki farklılıklar olmasaydı bu böyle olabilirdi. Geleneksel engeller, pazarlamaya yaklaşım farklılıkları, teknolojik farklılıklar, anlayış farklılıkları olmasaydı ülkelerden bağımsız olarak firmaların ticari rekabetleri daha demokratik olabilirdi. Bu yöndeki umutlar hala tükenmiş değil. Şüphesiz ülkelerin kendi içindeki siyasi farklılıkları, ülkeler arasındaki egemen bağımlı ilişkileri, görünmeyen engeller, mevzuat, kavrama farklılıkları, diğer ticari destek ve engeller, vergi mevzuatı gibi aşılması gereken pek çok husus var. Yine de internet devasa olanaklarıyla ülkelere ve firmalarına sonsuz olanaklar sunuyor. Artık rekabet başka bir düzlemde de sürüyor ancak bilmemiz gereken yalın gerçek “sanal olarak” algılananın gerçek olana ciddi bir alternatif oluşturduğudur.

Bu alternatif, diğer bir deyişle dijital olan geleneksel olandan tamamen ayrı olarak ele alınmamalı, bütünleşik bir unsur olarak kavramsallaştırılmalıdır.

Türk firmaları olarak dünya e-ticaretinden daha çok pay almamızı zorlaştıran faktörler nelerdir?

Anlayış ve yaklaşımla ilgili olanlar

1. Firmaların hala mevcut müşterileriyle yetinmeleri, yeni müşterilerin de hala kapılarını çalmalarını ya da telefon etmelerini beklemeleri.
2. Yeni pazarlara dijital yöntemlerle erişim konusunda gerekli becerilere sahip olmamaları, bu konuda tembellik göstermeleri, ticari muhafazakarlıkları.
3. Ürün resimlerini, ürün isim, metin ve anahtar sözcükleri e-ticaret alt yapılarına ekleme, bu bilgiyi oluşturma, analiz etme, dış pazarlarla ilişkilendirme konusundaki yetersizlikleri.
4. Şeffaf olmamaları, yetenek ve ürünlerini rakiplerinden saklama konusundaki eğilimleri, ticari özgüven eksikliği.

Alt yapı ve bilgi eksiklikleri;

1. E- ticaret alt yapısındaki eksiklikler.
2. İnsan kaynaklarındaki eksiklikler.
3. Ürün resmi çekme, düzenleme, görseller yoluyla ürün ve yetenekleri ifade etme konusundaki bilgi ve teknoloji eksiklikleri.
4. Dijitalleşmenin önündeki maliyet faktörleri.
5. Ürün ismi, kısa açıklama ve anahtar sözcüklere ilişkin bilgi eksiklikleri, Türkçenin pazarlama ve dış pazarlara erişim konusunda yeterli kullanılmayışı, İngilizcede daha da yoğun yaşanan sorunlar.
6. Firmaların faaliyetlerine, ürünlerine, üretim yeteneklerine yeterince hakim olmayışları.
7. Fason çalışmayı bir kader olarak benimsemeleri, marka oluşturmanın önemini yeterince kavrayamamaları, fason üretimle de bir hizmet markası olabilmenin önemini kavrama konusundaki eksiklikleri.

E-ticarette rekabet unsurları:

1. Yabancı kaynaklı internet tekellerinin baskılayıcı özellikleri.
2. Uzak doğu mallarının ciddi lojistik desteklerle neredeyse “sıfır” taşıma maliyetiyle kapımıza kadar gelmesi.
3. Uluslararası arama motorlarında ön plana çıkmanın neredeyse imkansız olması, Türkiye’de birinci sırada görünen firmanın Avrupalı bir kullanıcının ekranında da birinci sırada olduğunu sanması, bu alandaki manipülasyonlar.
4. Lojistik engeller, maliyetler.
5. Sanayi envanterinin oluşturulmasındaki zorluklar, hangi firmanın ne ürettiğinin tam olarak, bazen komşu firmalarınca da bilinmemesi.
6. TSO, OSB gibi yerel odakların e-ticaretin önemini yeterince kavrayamaması, firmaların dijital tanıtımında etkin rol oynamayışı.
7. Ülkemiz firmalarının ürünlerini içeren, dijital fuar görünümünde güçlü internet iş ağlarının öneminin yeterince kavranamayışı.

Ülkemizde dünya ticaretindeki rekabetin kızışacağı önümüzdeki yıllarda e-ticaret özellikle e-ihracat alanında yapılması gerekenler:

1. E-ticaret ve e-ihracat ticaretin güçlü bir tamamlayıcısı olarak ele alınmalı ve bu yönde bir iş kültürü oluşturulmalıdır.
2. Milli ve yerli vizyon internet teknolojilerinde de vurgulanmalı bu yönde politikalar oluşturulmalıdır.
3. E-ticarete yönelik insan kaynakları yetiştirilmeli, eğitilmeli, bu çalışmalara meslek liseleri düzeyinde başlanmalıdır.
4. Sanayi envanteri oluşturulmalı ve e-ihracat vizyonuyla bütünleştirilmelidir.
5. Tüm firmaları kapsayan, yerel düzeyde Ticaret ve Sanayi Odaları ile Organize Sanayi Bölgelerinin de takip edeceği, sahip çıkacağı dijital iş ağları oluşturulmalıdır.
6. Dijital iş ağlarında tüm firmaların web siteleri ve yönetim panelleri olmalı, ürünleri yüklenmeli ve ürün tanımları dış pazarlara yönelik olarak ifade edilmelidir.
7. Bu çerçevede oluşturulacak bir dijital ürün envanteri aynı zamanda dijital bir fuar görünümünde olmalı, mesaj ve paylaşım alt yapısıyla desteklenmelidir.
8. Firmalar için kısa tanıtıcı makaleler yazılmalı bu makaleler firma profilleri ve ürünleriyle ilişkilendirilerek tüm dillerde yayınlanmalıdır.
9. Dijital ağlar sipariş, teklif, satın alma talebi yayınlama gibi uygulamalara sahip olmalı, üye firmaların bu unsurlarla da ağ yapılarına katılımları ve kullanımları sağlanmalıdır.
10. Oluşturulan iş ağları yoğun reklamlarla ve özellikle anahtar sözcüklerle dış dünyada tanıtılmalı, yabancı TSO, sektörel dernek ve ticari oluşumlar bilgilendirilmeli, ticari ataşeliklerimizin bu ağları kullanımı özendirilmelidir.

Sonuç,

Firmaların firma profilleri, ürünleri, talepleri, üretim yetenekleri ve ihracat kapasiteleriyle dijital iş ağlarında ifade edilmeleri, ürünlerini tüm unsurlarıyla özellikle doğru isim, tanım ve anahtar sözcüklerle yayınlamaları son derece önemlidir. Globalpiyasa.com ürün odaklı alt yapısı, mesajlaşma ve paylaşım teknolojisiyle bu yöndeki çalışmalara etkili bir katkı sağlamaktadır. İhracatta birinci derecede önemli olan konu ürün sayfalarının oluşturulması ve ürünün doğru olarak tanıtılmasıdır. Zengin içerik ziyaretçi trafiği oluşturmakta dijital fuar gerçek fuara dönüşmektedir. Doğallıkla güncellemeler ve gelem mesajların yanıtlanması önemlidir. İletişim e-ihracatın önemli unsurlarındandır.

Bu çerçevede globalpiyasa.com firmalarla birlikte TSO, OSB gibi işbirliği kuruluşlarına da yönetim ve izleme panelleri sağlamakta oluşturulan raporlarla ziyaret süreci ve ürün içeriği izlenebilmektedir. Dijital ticaret ağı her bir iş birliği kuruluşuna sağlanan sanal fuarlarla hem yerelleştirilmekte hem de ulusal düzeyde her firma ve ürüne tek bir arama uygulamasıyla erişim sağlanmaktadır.

Aramaların sözcük bazlı anlamsal arama ile yapılması kadar kategorilerin daraltılması ve özelliklerin filtre edilmesi yoluyla da ürüne erişim önemlidir.

Önümüzdeki yıllar dijitalleşmenin ve e-ihracatın hız kazanacağı yıllar olacaktır. Firmalarımız yetenekleri, üretim teknolojileri ve rekabetçi yönleriyle güçlüdürler. Yapılması gereken firmaların geleneksel ticari vizyonları ve rekabetçi yapılarıyla e-ihracat ve dijitalleşme vizyonlarını bütünleştirmeleri ve her bir ürünün ihracatına hem kendi gelecekleri açısından hem de Türkiye’ye döviz kazandırma stratejisiyle önem vermeleridir.

Her ürün önemlidir ve her ürünün ticari sunumu dijitalleşmelidir. Bu yeni bir ticari vizyonla ülkemizi de firmalarımızı da yeni pazarlara erişim açısından güçlendirecek, e-ihracatı destekleyecek, beraberinde dijitalleşme becerilerini geliştirecek bir yaklaşımdır.

Kadir Decdeli

Globalpiyasa.com